تحلیل حساسیت (Sensitivity Analysis) در Aspen Plus
تحلیل حساسیت زمانی استفاده می‌شود که بخواهید تأثیر یک یا چند پارامتر (مثل دما، فشار، نرخ جریان، ترکیب ماده) را بر یک یا چند خروجی (مثل خلوص، دما، انرژی، راندمان) بررسی کنید. این روش بدون نیاز به اجرای چندباره دستی شبیه‌سازی، همه نتایج را به‌صورت خودکار برای بازه‌ای از داده‌ها محاسبه می‌کند
مراحل انجام Sensitivity Analysis
۱. شبیه‌سازی پایه را اجرا و اطمینان حاصل کنید که مدل به‌درستی Converge شده است
۲. از منوی اصلی به مسیر زیر بروید: Model Analysis Tools > Sensitivity
۳. یک بلوک Sensitivity جدید بسازید. در این بلوک باید موارد زیر را مشخص کنید:
– Variables
پارامتر یا پارامترهایی که می‌خواهید تغییر دهند. مثلاً دمای خوراک، نسبت برگشت، نرخ جریان
– Range
محدوده تغییر هر متغیر (مثلاً از ۵۰ تا ۱۵۰ درجه سانتی‌گراد با گام ۱۰ درجه)
– Responses
متغیرهایی که می‌خواهید نتیجه تغییرات را روی آن‌ها ببینید. مثلاً خلوص خروجی، انرژی مصرفی، فشار سیستم، دمای خروجی
۴. پس از تنظیم این موارد، روی گزینه Run کلیک کنید تا شبیه‌سازی برای تمام ترکیبات ممکن اجرا شود
۵. نتایج را می‌توانید در قالب جدول یا نمودار مشاهده کنید. برای رسم نمودار، کافیست وارد بخش Results شده و از گزینه Plot استفاده کنید
کاربردهای رایج Sensitivity Analysis
– بررسی تأثیر تغییر نرخ برگشت در برج تقطیر روی خلوص محصول بالا
– تحلیل اثر دمای خوراک بر عملکرد راکتور
– بررسی مصرف انرژی واحد با تغییر فشار عملیاتی
– مقایسه سناریوهای مختلف طراحی با تغییر تنها یک پارامتر
مزایای استفاده از تحلیل حساسیت
– صرفه‌جویی در زمان به‌جای اجرای دستی چندباره مدل
– یافتن نقاط بحرانی عملکرد سیستم
– شناسایی متغیرهای اثرگذار و بی‌اثر
– کمک به تصمیم‌گیری برای بهینه‌سازی
نکات مهم
– قبل از اجرای تحلیل، مطمئن شوید که مدل اصلی به‌درستی همگرا شده
– محدوده تغییر متغیرها را منطقی و واقع‌گرایانه انتخاب کنید
– اگر چند متغیر را هم‌زمان تغییر می‌دهید، تعداد ترکیبات ممکن ممکن است زیاد شود و زمان محاسبه بالا برود
تحلیل حساسیت در Aspen Plus یکی از پایه‌ای‌ترین ابزارهای مهندسی برای درک بهتر فرآیند است و تقریباً در تمام مراحل طراحی، کنترل و بهینه‌سازی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
