مقدمه و آشنایی با لینوکس
لینوکس چیست؟
لینوکس یک سیستم‌عامل آزاد (Open Source) و رایگان بر پایه هسته (Kernel) لینوکس است. این سیستم‌عامل مانند ویندوز یا مک‌اواس، امکان استفاده از کامپیوتر برای اهداف مختلف را فراهم می‌کند، اما جامعه متن‌باز آن را توسعه می‌دهد و هزاران توزیع (Distribution/Distro) دارد.
مولفه‌های اصلی لینوکس
- هسته لینوکس (Linux Kernel): قلب سیستم، وظیفه کنترل سخت‌افزار، مدیریت منابع و اجرا برنامه‌ها.
- پوسته یا شل (Shell): واسط متنی برای اجرای دستورات.
- محیط گرافیکی (GUI): مثل GNOME یا KDE، برای کاربرانی که با محیط تصویری راحت‌ترند.
- مدیریت بسته‌ها (Package Management): نصب و حذف برنامه‌ها (RPM, DEB, YUM, APT و …).
توزیع‌های معروف لینوکس
- Ubuntu: محبوب برای کاربران جدید و دسکتاپ
- Debian: معروف به پایداری و جامعه بزرگ
- Fedora: نوآورانه، نزدیک‌ترین توزیع به Red Hat
- CentOS (Alma/Rocky): برای سرورها و کاربردهای سازمانی
- Arch Linux: ویژه حرفه‌ای‌ها و افراد علاقه‌مند به پیکربندی دستی
چرا لینوکس؟ (مزایا)
- رایگان و متن‌باز (Open Source): همه می‌توانند آن را تغییر و به‌روزرسانی کنند.
- امنیت و پایداری: بسیار کم‌تر دچار ویروس و اختلال می‌شود.
- سفارشی‌سازی: قابل تغییر بر اساس نیازهای شخصی یا سازمانی.
- جامعه کاربری فعال: مستندات فراوان، انجمن‌ها و پاسخگویی سریع به مشکلات.
کاربردهای لینوکس
- سرورها: سرویس‌های وب، دیتابیس، ایمیل و شبکه (بیشتر سرورهای دنیا مبتنی بر لینوکس هستند)
- دسکتاپ و لپتاپ: کاربری روزمره (وب، آفیس، گرافیک، برنامه‌نویسی)
- ابزارهای برنامه‌نویسی و توسعه‌نرم‌افزار
- سیستم‌های تعبیه‌شده: موبایل (Android)، تجهیزات شبکه، هوشمندسازی
- ابر و دیتاسنتر: So دوبرابر بیشتر در محیط‌های ابری استفاده می‌شود.
تفاوت لینوکس و ویندوز
- ویندوز تجاری/پولی، اما لینوکس آزاد و رایگان
- ساختار فایل‌سیستم متفاوت (home، etc،usr در مقابل \:C و :D)
- مدیریت بسته و نرم‌افزار متفاوت (YUM/APT در مقابل Store/EXE/MSI)
- جامعه کاربری و فلسفه توسعه متن‌باز
