مستندسازی و گزارش‌دهی در جنگو

مستندسازی و گزارش‌دهی در جنگو (Django) برای توسعه‌دهندگان و تیم‌های کاری اهمیت زیادی دارد. این فرآیند به شما کمک می‌کند که کدها و عملکردهای پروژه را به خوبی شرح دهید و نحوه استفاده از آن‌ها را برای دیگران یا خودتان در آینده ساده‌تر کنید. جنگو ابزارهایی برای ایجاد مستندات و گزارش‌های کاربردی فراهم کرده است.

1. مستندسازی خودکار در جنگو

یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های جنگو، مستندسازی خودکار است که می‌تواند به طور اتوماتیک اطلاعات مفیدی را درباره مدل‌ها، ویوها، فرم‌ها و تنظیمات پروژه فراهم کند. این مستندسازی می‌تواند به صورت HTML، JSON یا XML تولید شود.

1.1. استفاده از جنگو Admin برای مستندسازی مدل‌ها

جنگو از ابزار Admin برای مدیریت و مستندسازی مدل‌ها بهره می‌برد. این ابزار به طور خودکار یک رابط کاربری برای مدیریت داده‌ها ایجاد می‌کند و می‌تواند یک مستندات کاربردی برای تعامل با مدل‌ها و اطلاعات ذخیره‌شده فراهم کند.

برای استفاده از این قابلیت کافی است مدل‌های خود را در admin.py ثبت کنید:

مثال:

from django.contrib import admin

from .models import Book

admin.site.register(Book)

با این کار، مدل Book در رابط مدیریتی جنگو نمایش داده می‌شود و می‌توانید داده‌ها را از طریق این رابط ویرایش و مدیریت کنید.

2.1. مستندسازی APIها با استفاده از Django REST Framework

اگر پروژه شما شامل API است، می‌توانید از Django REST Framework (DRF) برای مستندسازی APIها استفاده کنید. یکی از افزونه‌های پرکاربرد برای این کار drf-yasg است که به شما امکان می‌دهد مستندات OpenAPI و Swagger را برای APIهای جنگو تولید کنید.

برای نصب و استفاده از drf-yasg مراحل زیر را دنبال کنید:

نصب drf-yasg:

pip install drf-yasg

تنظیمات urls.py برای تولید مستندات:

from rest_framework import routers

from rest_framework import serializers

from rest_framework.views import APIView

from rest_framework.response import Response

from drf_yasg import openapi

from drf_yasg.views import get_schema_view

schema_view = get_schema_view(

   openapi.Info(

      title="My API",

      default_version='v1',

      description="Test description",

      terms_of_service="https://www.google.com/policies/terms/",

      contact=openapi.Contact(email="contact@myapi.local"),

      license=openapi.License(name="BSD License"),

   ),

   public=True,

)

urlpatterns = [

    path('swagger/', schema_view.as_view(), name='swagger'),

]

این تنظیمات به شما یک مستندات Swagger را برای APIها فراهم می‌کند که می‌توانید از آن برای تست و مشاهده مستندات API استفاده کنید.

2. گزارش‌دهی در جنگو

گزارش‌دهی در جنگو می‌تواند شامل موارد مختلفی از جمله گزارش‌های مربوط به فعالیت کاربران، وضعیت سیستم یا گزارش‌های خطا باشد. جنگو ابزارهایی برای گزارش‌دهی و لاگ‌گیری فراهم کرده است.

1.2. استفاده از لاگ‌ها (Logging)

جنگو از سیستم لاگ‌گیری Python برای ثبت رویدادهای مختلف سیستم استفاده می‌کند. این ابزار به شما امکان می‌دهد تا رویدادهایی مانند خطاها، درخواست‌ها و اطلاعات داخلی برنامه را ثبت کنید.

برای پیکربندی لاگ‌ها در جنگو باید در فایل settings.py بخش لاگ‌ها را تنظیم کنید:

مثال:

LOGGING = {

    'version': 1,

    'disable_existing_loggers': False,

    'handlers': {

        'file': {

            'level': 'DEBUG',

            'class': 'logging.FileHandler',

            'filename': 'debug.log',

        },

    },

    'loggers': {

        'django': {

            'handlers': ['file'],

            'level': 'DEBUG',

            'propagate': True,

        },

    },

}

در این مثال:

لاگ‌ها در فایل debug.log ذخیره می‌شوند.
سطح لاگ به صورت DEBUG تنظیم شده است، بنابراین تمامی پیام‌های لاگ با سطح DEBUG و بالاتر ذخیره می‌شوند.

2.2. استفاده از گزارش‌های خطا (Error Reporting)

برای گزارش‌دهی بهتر و دریافت اطلاع از خطاها، می‌توانید از سرویس‌هایی مانند Sentry یا Rollbar استفاده کنید که می‌توانند خطاهای برنامه را ثبت کرده و به شما ارسال کنند.

برای استفاده از Sentry، ابتدا باید بسته مربوطه را نصب کرده و پیکربندی کنید:

نصب Sentry:

pip install sentry-sdk

پیکربندی Sentry در settings.py:

import sentry_sdk

from sentry_sdk.integrations.django import DjangoIntegration

sentry_sdk.init(

    dsn="your-sentry-dsn",

    integrations=[DjangoIntegration()]

)

این تنظیمات باعث می‌شود که هر خطای غیرمنتظره در برنامه شما به Sentry ارسال شود و شما بتوانید گزارش‌های خطا را در داشبورد Sentry مشاهده کنید.

3.2. گزارش‌های فعالیت کاربران

گاهی اوقات ممکن است نیاز داشته باشید تا فعالیت‌های کاربران در سیستم خود را ردیابی کنید. برای این کار می‌توانید از سیستم‌های گزارش‌دهی مانند django-simple-history استفاده کنید که به شما امکان می‌دهد تغییرات در مدل‌ها را ذخیره و گزارش کنید.

نصب django-simple-history:

pip install django-simple-history

پیکربندی در settings.py:

INSTALLED_APPS = [

    # سایر اپلیکیشن‌ها

    'simple_history',

]

MIDDLEWARE = [

    # سایر middleware‌ها

    'simple_history.middleware.HistoryRequestMiddleware',

]

پس از نصب و پیکربندی، می‌توانید تاریخچه تغییرات مدل‌ها را ردیابی کنید و آن را به گزارش‌های خود اضافه کنید.

3. مستندسازی کد و ایجاد مستندات دستی

برای مستندسازی کد به طور دستی، می‌توانید از ابزارهای مختلفی استفاده کنید تا مستندات پروژه خود را ایجاد کنید. یکی از پرکاربردترین ابزارها در این زمینه Sphinx است که می‌تواند مستندات متنی و HTML را از کد شما تولید کند.

نصب Sphinx:

pip install sphinx

ساخت مستندات با Sphinx: پس از نصب، می‌توانید دستور زیر را برای ایجاد مستندات Sphinx در دایرکتوری پروژه خود اجرا کنید:

sphinx-quickstart

این دستور دایرکتوری و فایل‌های اولیه را برای مستندات پروژه شما ایجاد می‌کند. می‌توانید سپس مستندات را برای پروژه خود تکمیل کنید و آن‌ها را به HTML یا PDF تبدیل کنید.

نتیجه‌گیری

مستندسازی و گزارش‌دهی در جنگو می‌تواند شامل ابزارهایی برای مستندسازی مدل‌ها، ویوها، APIها و مدیریت لاگ‌ها باشد. استفاده از ابزارهایی مانند django-admin, drf-yasg, Sphinx و Sentry می‌تواند به شما کمک کند تا پروژه‌تان به طور خودکار مستندسازی شود و در عین حال گزارش‌های دقیقی از فعالیت‌ها، خطاها و عملکرد سیستم دریافت کنید. این قابلیت‌ها برای تیم‌های توسعه و نگهداری پروژه بسیار مفید هستند و به ارتقاء کیفیت و کارایی پروژه کمک می‌کنند.