تربیت کودک یکی از مهم‌ترین و تأثیرگذارترین وظایف والدین است که نیازمند آگاهی، صبوری و شناخت اصول روانشناسی رشد می‌باشد. کودکان در سال‌های اولیه زندگی، شخصیت، الگوهای رفتاری و هیجانی خود را پایه‌ریزی می‌کنند و آنچه در این دوران می‌آموزند، نقش مهمی در آینده آن‌ها ایفا خواهد کرد.
کودک برای رشد سالم، نیازمند محیطی امن، محبت‌آمیز و باثبات است. والدین باید با رفتارهای محبت‌آمیز، آغوش گرم و توجه کافی، احساس امنیت روانی را در فرزند خود تقویت کنند.
والدین باید شنوندگانی فعال برای کودک خود باشند؛ یعنی با علاقه، بدون قضاوت و با همدلی به حرف‌های او گوش دهند. این کار باعث می‌شود کودک احساس ارزشمند بودن کند و اعتماد به نفسش تقویت شود.
تعیین قوانین مشخص و اجرای منظم آن‌ها باعث می‌شود کودک مفهوم مسئولیت، نظم و پیامد رفتارها را بیاموزد. اما این قوانین باید منطقی، قابل درک و متناسب با سن کودک باشند.
تمرکز بر نقاط قوت و رفتارهای مثبت کودک از طریق تشویق کلامی یا پاداش‌های کوچک، موجب افزایش اعتماد به نفس و انگیزه درونی او می‌شود. تشویق باید واقعی، بجا و متناسب با تلاش کودک باشد.
تنبیه بدنی یا تحقیر کودک، نه‌تنها کارساز نیست بلکه باعث ایجاد ترس، پرخاشگری یا کاهش عزت‌نفس می‌شود. بهتر است از روش‌های جایگزین مانند گفت‌وگوی منطقی، محرومیت موقت از بازی یا آموزش مجدد استفاده شود.
کودکان از رفتار والدین الگوبرداری می‌کنند. بنابراین، نحوه کنترل خشم، نوع برخورد با دیگران، نظم، صداقت و مهربانی والدین، الگوی رفتاری مستقیمی برای کودک محسوب می‌شود.
والدین باید به کودک خود بیاموزند که چگونه احساسات خود را بشناسد، بیان کند و با دیگران ارتباط مؤثر برقرار نماید. بازی‌های گروهی، قصه‌گویی و گفت‌وگوهای روزانه می‌توانند در این زمینه بسیار مفید باشند.
هر کودک شخصیت و نیازهای خاص خود را دارد. مقایسه او با دیگران می‌تواند احساس ناکافی بودن را در او تقویت کند. در مقابل، شناسایی استعدادها و علایق فردی و حمایت از آن‌ها، مسیر رشد طبیعی کودک را هموار می‌سازد.
محبت بیش از حد همراه با آزادی بی‌قید، و یا سخت‌گیری افراطی بدون محبت، هر دو به رشد ناسالم کودک منجر می‌شوند. والدین باید رابطه‌ای همراه با عشق اما مبتنی بر چارچوب‌های منطقی برقرار کنند.
تربیت صحیح کودک نیازمند تعادل میان عشق، انضباط و آموزش است. با بهره‌گیری از اصول روانشناسی کودک، والدین می‌توانند فضایی فراهم سازند که در آن فرزندشان با سلامت روان، اعتماد به نفس و توانایی حل مسئله رشد یابد.
