در لینوکس، ورود (Login) به دو نوع محیط کلی تقسیم می‌شود:
۱. محیط متنی (CLI / خط فرمان)
چیست؟
محیطی مبتنی بر متن که معمولاً “Terminal” یا “TTY” (یا همان کنسول) نامیده می‌شود.
در این محیط باید با دستورات متنی کار کنی.
نحوه ورود:
- اگر هنگام بوت سیستم، به آپشن گرافیکی دسترسی نداری، سیستم معمولاً وارد CLI می‌شود.
- در این حالت معمولاً یک صفحه سیاه با پیغامlogin:ظاهر می‌شود.
- نام کاربری و سپس رمز عبور را وارد کن، وارد محیط متنی (شِل مثل bash) می‌شوی.
- برای سویچ کردن کنسول متنی (TTY):معمولاً کلیدهایCtrl+Alt+F1 تا Ctrl+Alt+F6(در برخی سیستم‌ها F3 تا F6)هرکدام یک ترمینال متنی جدا هستند.
- برای خروج: می‌توانی با دستور logout یا زدن کلید Ctrl+D خارج شوی.
۲. محیط گرافیکی (GUI / دسکتاپ)
چیست؟
محیط تصویری مثل GNOME، KDE، XFCE و …
با موس، پنجره‌ها و آیکون‌ها کار می‌کنی (مثل ویندوز).
نحوه ورود:
- اگر محیط دسکتاپ نصب کرده باشی، معمولاً سیستم بعد از بوت، “صفحه ورود (Login Screen)” گرافیکی نمایش می‌دهد (به نام Display Manager مثل GDM, LightDM, SDDM).
- نام کاربری و پسورد را وارد کن تا وارد دسکتاپ شوی.
- اگر سیستم مستقیماً وارد CLI شد (یا دسکتاپ بالا نیامد)، می‌توانی با دستور زیر وارد محیط گرافیکی شوی (اگر نصب شده باشد):
startx
یا
sudo systemctl start gdm # برای GNOME و Fedora/Ubuntu
sudo systemctl start sddm # برای KDE Plasma
sudo systemctl start lightdm # برای XFCE/MATE/Cinnamon و برخی توزیع‌ها
sudo systemctl start sddm # برای KDE Plasma
sudo systemctl start lightdm # برای XFCE/MATE/Cinnamon و برخی توزیع‌ها
(دستور مناسب با توجه به Display Manager باید اجرا شود.)
نکته مهم
- می‌توانی تعیین کنی که سیستم بعد از بوت، به طور پیش‌فرض به کدام محیط وارد شود (متنی یا گرافیکی).
- این کار با تغییر “target” در systemd انجام می‌شود:
- ورود پیش‌فرض به گرافیک:
sudo systemctl set-default graphical.target
- ورود پیش‌فرض به متنی:
sudo systemctl set-default multi-user.target
- ورود پیش‌فرض به گرافیک:
خلاصه کاربردی
| محیط | ورود مستقیم | سویچ دستی | ترکیب کلیدها یا دستورها |
|---|---|---|---|
| محیط متنی | هنگام بالا آمدن | Ctrl+Alt+F1-F6 | login, logout, Ctrl+D |
| محیط گرافیکی | Display Manager | Ctrl+Alt+F7 (یا F1) | startx, sudo systemctl start |
