ترمینال (Terminal) چیست؟

• ترمینال یک محیط متنی (CLI) برای تعامل کاربر با سیستم‌عامل است.

• واسطی بین شما و “شل” (Shell)‌ (اغلب Bash یا Zsh).
• کلمات معادل: کنسول، خط فرمان، شل.

دستورات بسیار پرکاربرد در لینوکس

۱. کار با فایل‌ها و پوشه‌ها

دستور	کاربرد	مثال
pwd	نمایش مسیر فعلی	pwd
ls	فهرست فایل‌ها/پوشه‌ها	ls -l
cd	تغییر پوشه	cd Downloads
mkdir	ساخت پوشه جدید	mkdir test
touch	ایجاد فایل خالی	touch a.txt
cp	کپی فایل/پوشه	cp file.txt /tmp
mv	جابجایی/تغییر نام	mv a.txt b.txt
rm	حذف فایل	rm file.txt
rm -r	حذف پوشه با محتوای آن	rm -r folder/
cat	نمایش محتوای ساده فایل	cat README.md
nano, vim	ویرایشگر متنی	nano a.txt

۲. مدیریت سیستم و اطلاعات

دستور	کاربرد	مثال
sudo	اجرای دستور با دسترسی root	sudo apt update
shutdown	خاموش کردن سیستم	sudo shutdown now
reboot	ریستارت سیستم	sudo reboot
df -h	وضعیت فضای دیسک	df -h
free -h	وضعیت حافظه (RAM)	free -h
top / htop	مشاهده پردازش‌ها	top
ps aux	لیست امور پردازشی	ps aux
kill	پایان دادن به پردازه	kill 1234

۳. شبکه

دستور	کاربرد	مثال
ping	تست اتصال به سرور	ping google.com
ifconfig / ip	اطلاعات کارت شبکه	ifconfig/ip a
wget	دانلود فایل	wget link.com/file

۴. مدیریت نرم‌افزارها

دستور	کاربرد	مثال
apt update	بروز رسانی لیست مخازن	sudo apt update
apt install	نصب نرم‌افزار (Debian/Ubuntu)	sudo apt install nano
yum install	نصب نرم‌افزار (RHEL/CentOS)	sudo yum install nano
dnf install	نصب نرم‌افزار (Fedora)	sudo dnf install nano
pacman -S	نصب نرم‌افزار (Arch/Manjaro)	sudo pacman -S nano

۵. کمک و مستندات

دستور	کاربرد	مثال
man	راهنمای هر دستور	man ls
--help	کمک سریع	ls --help
history	مشاهده تاریخچه دستورات	history
clear	پاک کردن صفحه ترمینال	clear

۶. نکات تکمیلی

• برای اجرای دستور به عنوان root، ابتدای آن sudo بنویس.
• با کلید Tab می‌توانی auto-complete (تکمیل خودکار نام‌ها) داشته باشی.
• میانبر Ctrl+C برای قطع اجرای یک برنامه در ترمینال است.