لینوکس، گنو، هسته لینوکس، توزیع لینوکس، توزیع Debian، توزیع Red Hat، اوبونتو، امنیت لینوکس، سرور لینوکس، مدیر بسته، نرم‌افزار آزاد، جامعه کاربری، آموزش لینوکسدوره رایگان-الگوریتم اول-free-آموزش کامل

لطفا صبر کنید...

مدیریت دسترسی فایل‌ها در دبیان

در Debian (و کل لینوکس‌ها) «مدیریت دسترسی فایل‌ها» بر اساس مجوزهای یونیکس (Permissions) و مالکیت فایل (Ownership) انجام می‌شود. هر فایل یا دایرکتوری سه بخش اصلی دارد:

ساختار کلی دسترسی‌ها

هر فایل سه گروه کاربر دارد:

  • Owner → مالک (کاربری که فایل را ساخته)
  • Group → گروهی که فایل متعلق به آن است
  • Others → بقیه کاربران سیستم

و سه نوع مجوز:

  • r (Read) → خواندن محتوا
  • w (Write) → نوشتن یا تغییر
  • x (Execute) → اجرا کردن به صورت برنامه/اسکریپت

نمادها:

 
rwxr-x---

 

مشاهده مالکیت و مجوزها

 
ls -l
drwxr-xr-x  2 root  root  4096 Aug 10  testdir

 

  • ستون اول → مجوزها
  • ستون سوم → مالک (user)
  • ستون چهارم → گروه (group)

تغییر مجوزها با chmod

نمادین (Symbolic mode):

 
chmod u+x script.sh   # اضافه‌کردن اجرا برای مالک
chmod g-w file.txt    # حذف حق نوشتن از گروه
chmod o=r file.txt    # فقط خواندن برای others

 

عددی (Octal mode):

  • 4 = read
  • 2 = write
  • 1 = execute
  • جمع اعداد → سطح دسترسی
 
chmod 755 file.txt   # مالک = rwx (7)، گروه و others = rx (5)
chmod 644 file.txt   # مالک = rw (6)، گروه و others = r (4)

 

تغییر مالکیت با chown و chgrp

chown user file.txt           # تغییر مالک
chown user:group file.txt     # تغییر مالک و گروه
chgrp groupname file.txt      # تغییر مدیر گروه

دسترسی ویژه (Special Permissions)

  • SUID (Set User ID) → اجرای برنامه با سطح دسترسی مالک 
     
    chmod u+s file
  • SGID (Set Group ID) → اجرای فایل با سطح گروه یا ارث‌بری گروه در دایرکتوری 
     
    chmod g+s dir
  • Sticky Bit → در دایرکتوری، فقط مالک فایل می‌تواند آن را حذف کند (مثل /tmp) 
     
    chmod +t dir

بررسی دسترسی کاربر به فایل

namei -l /path/to/file

یا:

stat file.txt

اجرای دستورات با دسترسی موقت root

sudo command

یا به صورت شل روت:

sudo -i