ویرایش فایل های متنی با nano, vi, یا vim

در CentOS، ویرایش فایل‌های متنی در محیط CLI معمولاً با nano یا vi/vim انجام می‌شود. هرکدام فلسفه و روش کار خودش را دارد و دانستن فرقشان باعث می‌شود وسط کار به بن‌بست نخورید.

1. ویرایش با nano

Nano یک ویرایشگر ساده و کاربرپسند است که دستورهایش پایین صفحه نمایش داده می‌شود.

مناسب برای تازه‌کارها و کسانی که می‌خواهند فقط سریع یک فایل را باز و ویرایش کنند.

باز کردن فایل

nano file.txt

اگر فایل وجود نداشته باشد، ایجاد می‌شود.

کلیدهای پرکاربرد nano

Ctrl + O → ذخیره (Save)
Ctrl + X → خروج (Exit)
Ctrl + K → برش خط (Cut)
Ctrl + U → الصاق (Paste)
Ctrl + W → جستجو (Search)

2. ویرایش با vi/vim

Vi و نسخه پیشرفته‌ترش Vim (Vi IMproved) قدرت‌مند و پیشرفته هستند ولی برای کاربر تازه‌کار کمی گیج‌کننده به نظر می‌آیند چون حالت‌های مختلف دارند.

حالت‌های اصلی در vi/vim

Normal mode (حالت فرمان) → پیش‌فرض بعد از باز کردن، برای حرکت، حذف، کپی.
Insert mode (وارد کردن متن) → برای نوشتن.
Command-line mode → برای ذخیره، خروج، جستجو و غیره.

باز کردن فایل

vi file.txt

# یا

vim file.txt

شروع به نوشتن

در Normal mode کلید i را بزنید تا وارد Insert mode شوید (پایین صفحه -- INSERT -- نمایش داده می‌شود).

ذخیره و خروج

ذخیره و خروج: در حالت Normal، Esc → :wq → Enter
فقط ذخیره: Esc → :w → Enter
خروج بدون ذخیره: Esc → :q! → Enter

جابه‌جایی سریع

h → چپ
l → راست
k → بالا
j → پایین
0 → اول خط
$ → آخر خط
G → آخر فایل

ویرایش سریع

dd → حذف یک خط
yy → کپی خط
p → جای‌گذاری

3. انتخاب بین nano و vi/vim

ویژگی	nano	vi/vim
آسانی یادگیری	⭐⭐⭐⭐⭐	⭐⭐
امکانات پیشرفته	⭐⭐	⭐⭐⭐⭐⭐
مناسب برای تازه‌کار	بله	نیاز به تمرین
قابلیت اسکریپت‌نویسی	محدود	بسیار قوی

4. نکته حرفه‌ای

برای سرورهایی که nano نصب نیست:

yum install nano

و برای داشتن vim کامل:

yum install vim-enhanced