مدیریت کاربران و سطح دسترسی در CentO

مدیریت کاربران و سطح دسترسی در CentOS بخش مهمی از مدیریت سرور و امنیت سیستم است. این کار شامل ایجاد و حذف کاربر، تغییر گروه‌ها، تنظیم کلمه عبور و مدیریت سطوح دسترسی (Permissions) می‌شود.

1. مدیریت کاربران (User Management)

ایجاد کاربر جدید

useradd username

ایجاد کاربر با فولدر خانگی:

useradd -m username

ایجاد کاربر با شل خاص:

useradd -m -s /bin/bash username

تعیین/تغییر رمز عبور

passwd username

سیستم از شما رمز جدید می‌پرسد.

مشاهده اطلاعات کاربر

id username

نمایش UID, GID، و گروه‌های کاربر.

تغییر نام کاربر

usermod -l newname oldname

اضافه کردن کاربر به گروه

usermod -aG groupname username

حذف کاربر

حذف بدون پاک کردن فولدر خانگی:

userdel username

حذف همراه فولدر خانگی:

userdel -r username

2. مدیریت گروه‌ها (Group Management)

ایجاد گروه جدید

groupadd groupname

تغییر نام گروه

groupmod -n newgroup oldgroup

حذف گروه

groupdel groupname

3. مدیریت سطوح دسترسی (Permissions)

سیستم فایل لینوکس سه سطح دسترسی دارد:

u (User - مالک)
g (Group - گروه)
o (Other - سایر کاربران)

و سه نوع دسترسی:

r (Read - خواندن)
w (Write - نوشتن)
x (Execute - اجرا)

مشاهده دسترسی‌ها

ls -l

مثال:

-rwxr-xr--

rwx → مالک می‌تواند بخواند، بنویسد، اجرا کند.
r-x → گروه فقط می‌تواند بخواند و اجرا کند.
r-- → دیگران فقط می‌توانند بخوانند.

تغییر دسترسی‌ها با chmod

حالت نمادین (Symbolic mode):

chmod u+x file.sh     # اضافه کردن دسترسی اجرا برای مالک

chmod g-w file.txt    # حذف دسترسی نوشتن از گروه

chmod o-r file.txt    # حذف دسترسی خواندن از دیگران

حالت عددی (Numeric mode):

r = 4 , w = 2 , x = 1

مثال:

chmod 755 file.sh   # مالک: rwx (7) ، گروه: r-x (5) ، سایرین: r-x (5)

chmod 644 file.txt  # مالک: rw- (6) ، گروه: r-- (4) ، سایرین: r-- (4)

تغییر مالک و گروه با chown

chown username file

chown username:groupname file

مثال:

chown root:root /etc/secure.conf

تغییر گروه مالکیت با chgrp

chgrp groupname file

4. نکات امنیتی و حرفه‌ای

حساب root را فقط در مواقع ضروری استفاده کنید.
برای مدیریت پیشرفته، از sudo استفاده کنید:

usermod -aG wheel username

کاربران گروه wheel می‌توانند از دستور sudo استفاده کنند.

رمز عبور قوی و تغییر دوره‌ای آن ضروری است.
می‌توانید تاریخ انقضای رمز کاربر را با chage تنظیم کنید.